ประวัติผู้แต่ง
พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวเป็นพระมหากษัตริย์รัชกาลที่
6 แห่งพระบรมวงศ์จักรีตลอดระยะเวลา 15 ปี ที่ทรงครองราชย์ (พ.ศ.2453-2468) ทรงประกอบพระราชกรณียกิจเป็นอเนกประการ
ทรงพระปรีชาสามารถทั้งด้านการทหาร การปกครอง การต่างประเทศ
และโดยเฉพาะด้านอักษรศาสตร์ พระองค์ทรงพระราชนิพนธ์งานประพันธ์หลายประเภท เช่น
บทละคร บทความ สารคดี นิทาน นิยาย เรื่องสั้น และทรงใช้งานพระราชนิพนธ์เป็นสื่อแสดงแนวพระราชดำริในเรื่องต่างๆ
บทพระราชนิพนธ์หลายเรื่องยังได้รับการยกย่องจากวรรณคดีสโมสรว่าเป็นยอดวรรณคดีหรือเป็นหนังสือที่แต่งดี
อาทิ หัวใจนักรบ เป็นยอดของบทละครพูดร้อยแก้ว มัทนะพาธา
เป็นยอดของบทละครพูดคำฉันท์
พระบาทสมด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวจึงได้รับการถวายพระราชสมัญญาว่า
สมเด็จพระมหาธีรราชเจ้า ซึ่งมีความหมายว่า นกปราชญ์ผู้ยิ่งใหญ่ และใน พ.ศ.2515
พระองค์ยังทรงได้รับการะประกาศยกย่องจากองค์การการศึกษาวิทยาศาสตร์และวัฒนธรรมแห่งสหประชาชาติหรือ
ยูเนสโก (UNESCO) ให้ทรงเป็น 1
ใน 5 นักปราชญ์ที่ยิ่งใหญ่ของไทย
ที่มาของเรื่อง
มงคลสูตรคำฉันท์
ซึ่งเป็นบทพระราชนิพนธ์ในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว
มีเนื้อหาว่าด้วยมงคล 38 อันเป็นพระสูตรหนึ่งในพระไตรปิฎก พระสุตตันเตปิฎก
พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกายหมวดขุททกปาฐะ
คำว่า มงคล หมายถึง
เหตุแห่งความเจริญก้าวหน้าหรือทางก้าวหน้า และ สูตร หมายถึง คำสอนในพระพุทธศาสนา
มงคลสูตร จึงหมายความว่า
พระธรรมหรือคำสอนในพระพุทธศาสนาที่จะนำมาซึ่งความสุขและความเจริญก้าวหน้า
จุดมุ่งหมายในการแต่ง
เพื่อให้ตระหนักว่าสิริมงคลจะเกิดแก่ผู้ใดก็เพียงผลมาจากการปฏิบัติของตนทั้งสิ้น
ไม่มีผู้ใดหรือสิ่งใดจะทำให้เกิดสิริมงคลแก่เราได้ นอกจากตัวเราเอง
ลักษณะการแต่ง
กาพย์ฉบัง 16 และอินทรวิเชียรฉันท์ 11
แทรกคาถาบาลี
เนื้อเรื่องย่อ
สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าตรัสถึงมงคลอันสูงสุด
38 ประการ ไว้ในมงคลสูตร ซึ่งเป็นพระสุตรสำคัญบทหนึ่งในพระพุทธศาสนา มงคลสูตรปรากฏในพระสุตตันตปิฏก ขุททกนิกาย
หมวดขุททกปาฐะ
พระอานนทเถระได้กล่าวถึงที่มาของมงคลสูตรว่า ท่านได้ฟังมาเฉพาะพระพักตร์ของพระพุทธเจ้า ณ
เชตวันวิหาร กรุงสาวัตถี มงคลสูตรนี้เกิดขึ้นด้วยอำนาจคำถาม คือ
พระพุทธเจ้าทรงเล่าให้พระอานนท์ฟังว่า
มีเทวดาเข้ามาทูลถามพระองค์เรื่องมงคล
เพราะเกิดความโกลาหลวุ่นวายขึ้นทั้งในหมู่เทวดาและมนุษย์ ที่มีลัทธิเรื่องมงคลแตกต่างกันเป็นเวลานานถึง
12 ปี
ท้าวสักกเทวราชจึงทรงมอบหมายให้ตนมาทูลถาม
พระพุทธองค์จึงตรัสตอบเรื่องมงคล 38 ประการ
ต่อจากราตรีนั้นพระพุทธองค์ได้ทรงแสดงเรื่องมงคลนี้แก่พระอานนท์อีกครั้งหนึ่ง
ข้อคิดที่ได้รับ
- มงคลสูตรนี้สามารถนำไปสู่ความเจริญและเกิดสิริมงคลแก่ชีวิต
- ทำให้สังคมโดยรวมสงบสุขและเจริญก้าวหน้าตามไปด้วย
คำศัพท์ที่น่าสนใจ
โกศล = ฉลาด ในที่นี้หมายถึง ประเสริฐ
ในความว่า พหุธรรมะโกศล
จิรังกาล = เวลาช้านาน
ชินสีห์ = พระนามหนึ่งของพระพุทธเจ้า
แปลว่าผู้ชนะ
ทะเลวน = การเวียนว่ายตายเกิดหรือสงสารวัฏ
บรรสาน = คือ ประสาน หมายถึง เชื่อม ผูกไว้
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น